“Жинәять һәм жәза” (“Преступление и наказание”)

Ф.М.Достоевский “ Җинаять һәм җәза”

“...башкалар кебек бетме мин, яки кешеме? Чикне атлап чыга алырмынмы, юкмы? Үрелеп алырга җөрьәтем җитәрме? Калтырап торган хәшәрәтме мин, әллә хокукым бармы..." Шулай уйлана торгач Раскольников “җөрьәт итә” һәм үтерә. Үзенең вөҗдан газаплары аша һәм Софьяның мәрхәмәтлелеге белән, Раскольников, нинди бөек идея булуга карамастан “җөрьәт итәргә” хокукы юклыгын аңлый. Ничек кенә парадоксаль булмасын, бөек идея түгел, ә нәкъ менә ихлас вөҗдан газаплары Раскольниковка үз мәкаләсендә язган “гадәттән тыш” кеше булырга мөмкинлек бирә. Ул чын сөю белән Кешене, якынын ярата ала. Ә чын ярату ул һәр чорда да “гадәттән тыш” кешеләргә генә бирелгән бүләк.

“...вошь ли я, как все, или человек? Смогу ли я переступить или не смогу! Осмелюсь ли нагнуться и взять или нет? Тварь ли я дрожащая или право имею..." Размышляя так, Раскольников " смог переступить " и совершает убийство. Через свое страдание и сострадание Софьи, Раскольников приходит к пониманию, что какая бы великая идея тебя не вела, то " право" не имеешь. И как бы парадоксально не было, не великая идея, а искреннее сострадание дало возможность Раскольникову стать тем самым" необычным " человеком, про которого он писал в своей статье. Он смог искренне полюбить Человека, возлюбить ближнего. Что во все времена было и останется даром только " необычных " людей.